احساس گز گز، سوزن سوزن شدن و مور مور شدن دست ممکن است در حالت عادی برای همه ما اتفاق بیوفتد. این حالات در صورتی که بیش از حد معمول اتفاق بیوفتند و همراه با احساس درد باشند، می‌تواند نشانه از ابتلا به سندروم تونل کارپ باشد.
این حس گز گز و مور مور که از مچ دست شروع می‌شود و به سمت انگشتان کشیده می‌شود، ناشی از تحت فشار قرار گرفتن عصبی در محل باریکی در مچ، اتفاق می‌افتد. در این مقاله به بررسی سندروم تونل کارپ پرداخته‌ایم.
تونل کارپال چیست؟
تونل کارپال یک محل عبور باریک در مچ دست است که توسط استخوان‌های کوچک مچ دست تشکیل شده است. کار تونل کارپ محافظت از عصب مدین و تاندون‌های عضلات خم کننده انگشتان است.
عصب مدین، یکی از اعصاب اصلی دست است، که باعث احساس درد انگشتان شست، اشاره و حلقه می‌شود.
سندروم تونل کارپ چیست؟
سندروم تونل کارپ در نتیجه تحت فشار قرار گرفتن عصب مدین ایجاد می‌شود. باریک شدن تونل کارپ و یا تورم باف اطراف تاندون‌های خم کننده می‌تواند فشار غیر طبیعی را به عصب مدین وارد کند و باعث ایجاد احساس درد، بی حسی، مور مور شدن و ضعف در دست شود.
سندروم تونل کارپ بر حسب شدت آن به انواع مختلفی دسته بندی می‌شود که شامل 6 درجه است. این درجات از بسیار خفیف تا حاد توسط پزشک ارتوپد تشخیص داده میشوند.
علت بروز سندروم تونل کارپ چیست؟
سندروم تونل کارپ در بیشتر موارد در اثر ترکیب عوامل مختلف در افراد بروز پیدا می‌کند. عواملی که می‌توانند منجر به تحت فشار قرار گرفتن عصب مدین و بروز سندروم تونل کارپ شوند، عبارتند از:
- عوامل ژنتیکی و ارثی
- دیابت
- روماتیسم مفصلی
- کم کاری تیروئید
- کیست و یا تومور در تونل کارپ
- بارداری
- استفاده مکرر و بیش از اندازه از دست
- آسیب‌دیدگی مثل دررفتگی و شکستگی مچ دست
- هرگونه التهاب و تورم در اطراف تاندون‌های عضلات خم کننده
- انجام فعالیت‌هایی که نیاز به خم شدن شدید و کشیدگی شدید مچ و دست دارد.
- فشار خون بالا
- یائسگی
علائم بروز سندروم تونل کارپ
علائم سندروم تونل کارپ به تدریج شروع میشوند، به صورت مقطعی بروز پیدا می‌کنند و سپس از بین می‌روند. به مرور زمان دفعات بروز نشانه‌های این سندروم و مدت زمان آن افزایش پیدا می‌کند. این علائم به شرح زیرند:
- بی حسی دست
- سوزن سوزن شدن دست
- احساس درد در انگشتان شست، اشاره و حلقه
- احساس ضعف و ناتوانی در ناحیه دست
- درد و گزگزی که از ساعد به سمت دست میآید.
- پرش قسمتی از عضله و یا کل انگشتان دست
چه افرادی بیشتر از بقیه مستعد سندروم تونل کارپ هستند؟
به طورکلی زنان 3 برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به سندروم تونل کارپ هستند. اغلب افراد مبتلا به این سندروم بین 30 تا 60 سال سن دارند. ابتلا به سندروم تونل کارپ در مشاغلی که در آن از دست زیاد استفاده می‌شود مانند: ساخت و تولید، تایپ و… شایع‌تر است.
همچنین ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای چون: دیابت، آرتروز، فشار خون بالا و … نیز احتمال ابتلا به سندروم تونل کارپ را بالا می‌برد. چرا که این مشاغل شامل حرکت مکرر و بیش از اندازه دست هستند.
درمان سندروم تونل کارپ
نوع درمان به عواملی چون شدت درد و نوع سندروم تونل کارپ بستگی دارد. در صورتی که درد خفیف یا بسیار خفیف باشد با روش‌های بدون جراحی می‌توان به درمان بیمار پرداخت. اما اگر آسیب انقدر شدید باشد که روش‌های بدون جراحی برای درمان کافی نباشد، دکتر ارتوپد روش جراحی را توصیه می‌کند.
درمان غیر جراحی سندروم تونل کارپ
در افرادی که علائم خفیف بیماری را دارند و یا سندروم تونل کارپ در دروه بارداری برایشان اتفاق افتاده است، می‌توان با کمک روش‌های غیر جراحی، میزان درد و سرعت پیشروی آن را به شدت کاهش داد. این روش‌ها به شرح زیرند:
- استراحت دادن به دست و مچ
- استفاده از کمپرس یخ هنگام بروز علائم
- فیزیوتراپی
- استفاده از آتل و بریس برای کنترل وضعیت مچ دست
- مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
- استفاده از مچ بند طبی
- تزریق موضعی استروئید
جراحی سندروم تونل کارپ
در مواردی که علائم بیماری بسیار شدید باشد و بیمار با روش‌های غیر جراحی درمان نشود، جراحی سندروم تونل کارپ تنها گزینه درمانی پیش رو است. جراحی به دو روش انجام می‌پذیرد:
- آزادسازی تونل کارپ به روش باز: در این روش دکتر جراح برشی کوچک در دست ایجاد می‌کند و بخش داخلی دست و مچ را از این طریق مشاهده می‌کند. طی این عمل جراحی دو بخش موجود در سقف کارپال از یکدیگر جدا میشوند و با افزایش سایز تونل فشار روی عصب مدین کم می‌شود.
- آزاد سازی تونل کارپ به روش آندوسکوپی: در این روش یک یا دو برش کوچک در پوست ایجاد می‌شود و از دوربین آندوسکوپ برای دیدن بخش داخلی دست استفاده می‌شود. سپس مثل روش باز رباط عرضی سقف کارپال برش داده می‌شود و فشار از روی عصب برداشته می‌شود.
در درمان سندروم تونل کارپ ، نتایج هر دو روش باز و آندوسکوپی مشابه است. هردو خطرات و مزایایی دارند که دکتر ارتوپد با در نظر گرفتن شرایط بیمار، روشی که مناسب‌تر است را انتخاب می‌کند.
دوران نقاهت پس از جراحی سندروم تونل کارپ
پس از عمل جراحی سندروم تونل کارپ ، ممکن است بیمار چند هفته تا چند ماه احساس درد جزئی در ناحیه دست داشته باشد. به طور معمول حدودا دو تا سه ماه طول می‌کشد که قدرت دست برای برداشتن و گرفتن اجسام برگردد.
به تشخیص پزشک ممکن است که بیمار ناچار به استفاده از بریس یا اسپلینت برای مهار مچ دست باشد. برای برگشتن به فعالیت‌های روزمره چون رانندگی و کار کردن و … نیاز است حتما با پزشک ارتوپد مشورت شود و محدودیت‌ها و دستورالعمل‌ها به بیمار داده شود.
عوارض عدم درمان سندروم تونل کارپ
در صورتی که سندروم تونل کارپ درمان نشود، عواقب جبران ناپذیری برای بیمار خواهد داشت. به علت فشاری که به عصب وارد می‌شود، عدم درمان این بیماری باعث می‌شود که آسیب غیر قابل بازگشت به عصب وارد شود و بهبودی صورت نگیرد. در این شرایط حتی عمل جراحی را درمان نخواهد کرد.
جمع بندی
احساس گزگز و سوزن سوزن شدن دست را جدی بگیرید، خصوصا اگر این اتفاق بیشتر از حد معمول برای شما می‌افتد. همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم، سندروم تونل کارپ در صورتی که درمان نشود، ممکن است منجر به اسیب‌های جدی به عصب شود و زندگی روزمره بیمار را برای همیشه مختل کند.
