در صورت آسیب مفصل شانه، دکتر ارتوپد روش‌های مختلفی را برای درمان پیش می‌گیرد. اگر روش‌های بدون جراحی به درمان بیمار منجر نشوند، پزشک ارتوپد ناچار است که به دو روش جراحی باز و یا آرتروسکوپی شانه روی بیاورد.
امروزه مزایای روش آرتروسکوپی شانه باعث شده است که این روش با استقبال زیادی مواجه شود. در این مقاله به چگونگی انجام آن، مزایای این روش به نسبت بقیه روش‌ها و آسیب‌هایی که آرتروسکوپی شانه می‌تواند درمان کند پرداخته‌ایم.
آرتروسکوپی شانه چیست؟
آرتروسکوپی نوعی جراحی بسته است، که در آن پزشک ارتوپد به تشخیص و درمان مشکلات درون مفصلی می‌پردازد. لغت آرتروسکوپی از دو کلمه یونانی آرترو به معنای مفصل و اسکوپین به معنای نگاه کردن گرفته شده است. در واقع در این روش با وارد کردن دوربینی کوچک به نام آرتروسکوپ، درون مفصل را مشاهده و بررسی می‌کنند.
مفصل شانه یکی از پیچیده‌ترین و پرتحریک‌ترین مفاصل بدن است. طی آرتروسکوپی شانه، جراح شانه آرتروسکوپ را وارد مفصل می‌کند و با بررسی مفصل، به تشخیص و درمان بیماری می‌پردازد.
آرتروسکوپی شانه چگونه انجام می‌شود؟
جراح شانه، ابتدا با ایجاد برش‌های کوچک آرتروسکوپ را وارد مفصل شانه می‌کند. سپس تصاویری که این دوربین ثبت کرده است را روی مانیتور نمایش می‌دهند و این تصاویر بررسی می‌شوند. پس از تشخیص، جراح شانه با ایجاد یک تا سه برش کوچک و با کمک ابزار مینیاتوری به جراحی بخش‌های آسیب دیده مفصل می‌پردازد.
آرتروسکوپی شانه چه مزیت‌هایی دارد؟
دلایلی زیادی باعث شده است که پزشکان این روش را به عمل باز شانه ترجیح دهند. این دلایل عبارتند از:
- آرتروسکوپ یا همان دوربین کوچک، این امکان را فراهم کرده است که تمام قسمت‌های مفصل بررسی شود و هیچ گونه آسیبی از چشم جراح شانه دور نماند.
- در این روش برخلاف جراحی باز، برش‌های کوچکی ایجاد می‌شود. در نتیجه بیمار درد کمتری حس می‌کند و دوره بهبودی آن نیز کوتاه‌تر است.
- تشیخص، درمان و بهبودی با کمک این روش، آسان‌تر و سریع‌تر شده است.
- پیشرفت در تکنولوژی، ابزار و روش‌های درمان آرتروسکوپی باعث شده است که آرتروسکوپی شانه روز به روز ارتقا پیدا کند.
- در این روش کمترین میزان آسیب به مفصل شانه وارد می‌شود و در نتیجه ناراحتی‌های بعد از عمل نیز کمتر است.
چه آسیب‌هایی را به کمک آرتروسکوپی شانه می‌توان درمان کرد؟
درمواردی که روش‌های بدون جراحی تاثیری در روند درمان بیمار نداشته باشد، آرتروسکوپی شانه توصیه می‌شود. آسیب‌هایی که با این روش درمان می‌شوند به شرح زیرند:
- خارهای استخوانی
- شانه منجمد
- آسیب به بافت اطراف حفره شانه
- آسیب به تاندون دو سر بازو
- آرتروز
- پارگی روتاتور کاف
- پارگی لابروم
- بی ثباتی شانه
- سندروم گیر افتادگی شانه
- آسیب به غضروف‌های مفصلی
انواع جراحی‌های آرتروسکوپی شانه
جراحی‌های رایج آرتروسکوپی شانه عبارتند از:
- ترمیم تاندون شانه
- ترمیم روتاتور کاف
- برداشتن و یا ترمیم لابروم
- ترمیم رباط‌ها
- برداشتن بافت متورم و یا غضروف شل
- ترمیم و یا جراحی دررفتگی مکرر شانه
عمل‌های جراحی دیگری چون برداشتن کیست، برداشتن فشار از روی عصب و ترمیم شکستگی‌ها نیز با آرتروسکوپی شانه انجام پذیرند. ولی همچنان برای جراحی‌هایی چون تعویض مفصل شانه باید از روش جراحی باز استفاده شود.
مراقبت‌های پس از عمل جراحی آرتروسکوپی شانه
پس از عمل جراحی، بیمار به مدت یک تا دو ساعت در بیمارستان بستری می‌ماند و سپس مرخص می‌شود. اگرچه بهبودی پس از آرتروسکوپی سریع‌تر از عمل جراحی باز است، اما ممکن است بهبودی کامل شانه چند هفته تا چند ماه طول بکشد. در این دوره مراقبت‌های پس از عمل از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. این مراقبت‌ها به شرح زیرند:
- برای کاهش درد و التهاب می‌توانید از کمپرس یخ استفاده کنید.
- مراقب باشید که رطوبت به محل زخم و پانسمان نفوذ نکند.
- داروهای تجویز شده توسط پزشک را حتما سر وقت مصرف کنید.
- در صورت توصیه پزشک از شانه بند استفاده کنید.
- سعی کنید در این دوره طاق باز نخوابید.
- پس از تمام شدن دوره نقاهت و درد، از پزشک و فیزیوتراپیست برای انجام حرکات ورزشی مشاوره بگیرید.
دوره بازتوانی جراحی آرتروسکوپی شانه
درد و تورم در هفته‌های اولیه پس از آرتروسکوپی شانه کاملا طبیعی است. استفاده از کمپرس یخ و جدی گرفتن توصیه‌های پزشک ارتوپد باعث می‌شود که این دوره سریع‌تر و بهتر طی شود.
برای برگشتن به فعالیت‌های روزانه نیاز به یک برنامه ورزشی دارید، تا شانه دوباره قدرت بگیرد. این برنامه ورزشی نیاز به مشورت با دکتر ارتوپد و فیزیوتراپیست دارد.
عوارض آرتروسکوپی شانه
با اینکه به طور کلی آرتروسکوپی شانه مشکلی برای بیمار پس از جراحی ایجاد نمی‌کند، اما ممکن است درصد کمی از افراد به عوارضی دچار شوند. این عوارض به شرح زیرند:
- عفونت محل زخم
- خونریزی بیش از حد در مفصل
- آسیب به عروق خونی یا اعصاب اطراف
- ایجاد لخته خون
میزان احتمال بروز این عوارض بسیار کم و در افراد مختلف متفاوت است.
جمع بندی
آرتروسکوپی شانه به علت درمان دقیق و سریع و دوره بهبودی کوتاه‌تر، پرطرفدارتر از سایر روش‌های جراحی است. همچنین پیشرفت علم و تکنولوژی باعث شده است که این روش بیشتر از پیش موفق عمل کند.
