دررفتگی مکرر شانه

مفصل شانه متحرک‌ترین و در عین حال ناپایدارترین مفصل بدن است. دامنه حرکتی گسترده این مفصل باعث شده است که مفصل شانه مستعد دررفتگی و بی ثباتی باشد. دررفتگی مکرر شانه از مشکلاتی است که می‌تواند زندگی فرد را به طرز قابل توجهی  مختل کند.

دررفتگی مکرر شانه چیست؟

دررفتگی مکرر شانه وقتی اتفاق می‌افتد که گردی سر استخوان بازو به طور مکرر از گودی کتف خارج شود. آسیب ناگهانی و یا استفاده بیش از حد از مفصل شانه می‌تواند منجر به این اتفاق شود. وقتی شانه یک بار از جای خود خارج می‌شود، مستعد دررفتگی مجدد میگردد. در صورتی که شانه شل شود و مداوم از جای خود خارج گردد، به آن دررفتگی مکرر شانه گفته می‌شود.

انواع دررفتگی مکرر شانه

دررفتگی مکرر شانه ممکن است در یک جهت اتفاق بیوفتد و یک سویه باشد و یا در چند جهت ایجاد شود، که در این صورت چند سویه نامیده می‌شود. براساس مسیری که سر استخوان بازو از حفره مفصل خارج می‌شود، دررفتگی مکرر شانه انواع مختلفی دارد که به شرح زیرند:

• دررفتگی قدامی: بیشتر دررفتگی‌ها قدامی هستند. در این نوع دررفتگی، استخوان بازو پس از خارج شدن از گودی کتف، به سمت جلوی سینه جا به جا می‌شود.
• دررفتگی خلفی: در این نوع، استخوان بازو به سمت عقب جا به جامی‌شود.
• دررفتگی تحتانی: دررفتگی در ناحیه زیرین حفره اتفاق می‌افتد.
• دررفتگی چند جهتی: در موارد اندکی که شل شدگی مفصل بسیار شدید است، دررفتگی گاهی قدامی، گاهی خلفی و گاهی تحتانی است. این حالت ناپایداری چند جهتی شانه نامیده می‌شود.

علت دررفتگی مکرر شانه چیست؟

دلایل مختلفی می‌تواند منجر به دررفتگی مکرر شانه شود، که شایع‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:

• آسیب و ضربه شدید
• کشیدگی و یا فشار بیش از حد
• یکبار دررفتگی شانه احتمال دررفتگی مجدد را افزایش می‌دهد.
• شل بودن رباط‌های بدن به صورت ارثی و ژنتیکی
• ورزش‌های سنگین مثل وزنه برداری، والیبال و …
• اگر دررفتگی اول درست جااندازی نشده باشد.

دررفتگی مکرر شانه بیشتر در چه افرادی شایع است؟

1. افرادی که به صورت ژنتیکی و ارثی، رباطهای شلی دارند. با اینکه این افراد انعطاف بسیار بالایی دارند، اما مستعد دررفتگی مکرر شانه هستند.
2. افرادی که یک بار دررفتگی شانه را تجربه کرده‌اند. همانطور که گفتیم، اگر یک بار شانه از جای خود خارج گردد، احتمال وقوع دوباره آن افزایش می‌یابد.
3. افرادی که به ورزش‌های سنگین و یا ورزش‌هایی که شانه در آن تحرک زیادی دارد مشغول هستند.
4. افرادی که به واسطه حرفه خود، از شانه استفاده زیادی می‌کنند و فشار زیادی به آن وارد می‌کنند.

علائم دررفتگی مکرر شانه

علائم دررفتگی مکرر شانه عبارتند از:

• درد شدید در ناحیه شانه خصوصا هنگام حرکت دادن دست
• تغییر ظاهری سرشانه از حالت گرد به زاویه دار
• ناتوانی و محدودیت در حرکت شانه
• تورم و یا کبودی
• ضعف شانه
• اسپاسم عضلات اطراف شانه
• ناتوانی بیمار در چرخاندن بازو
• احساس شل و آویزان بودن شانه
• شنیدن صدا از مفصل شانه

روش‌های درمان دررفتگی مکرر شانه

اولین بار که شانه از جای خود خارج می‌شود، دکتر ارتوپد روش‌های غیر جراحی، چون اصلاح حرکات، فیزیوتراپی و داروهای ضدالتهاب را پیش می‌گیرد. اما برای درمان دررفتگی مکرر شانه، تنها راه درمان جراحی است. جراحی آن نیز به دو صورت آرتروسکوپی و باز انجام می‌شود.

جراحی دررفتگی مکرر شانه

دکتر ارتوپد، بسته به شدت دررفتگی و نوع آسیب تعیین می‌کند که کدام روش جراحی برای بیمار مناسب‌تر است.

• جراحی آرتروسکوپی شانه: در این روش که بسیار سریع و راحت است، با ایجاد برش‌های کوچک، آرتروسکوپ وارد مفصل می‌شود و با مشاهده تصاویری که این دوربین ثبت می‌کند، درمان با کمک ابزار ریز مناسب جراحی دررفتگی مکرر شانه آغاز می‌شود. این جراحی یک تا دو ساعت به طول می‌انجامد و عوارض خیلی کمی دارد.
• جراحی باز شانه: این روش قدیمی در صورتی استفاده می‌شود که آرتروسکوپی شانه کارساز نباشد. در این روش برشی به اندازه هشت تا ده سانتی متر ایجاد می‌شود و پس از باز کردن کپسول مفصلی، ترمیم صورت می‌گیرد.

مراقبت‌ها و دوره بازتوانی

بسته به روش جراحی بیمار، مراقبت‌ها کمی متفاوت است. جراحی آرتروسکوپی دوره بازتوانی کوتاه‌تری دارد و بیمار زودتر به زندگی روزمره خویش باز می‌گردد. مراقبت‌های این دوره به شرح زیرند:

• مصرف به موقع داروهای تجویز شده
• استفاده از گردن آویز برای ثابت ماندن شانه به مدت سه تا شش هفته
• مشورت با پزشک برای شروع فعالیت های روزانه مانند رانندگی
• دود 2 الی 3 ماه بعد از عمل جراحی بیمار به طور کامل به وضعیت پیشین خود برمیگردد.
• اطلاع به پزشک در صورت وجود هرگونه ترشح روی زخم، تورم شدید و ناگهانی زخم و افزایش دمای بدن
• شرکت در جلسات فیزیوترایی و انجام حرکات ورزشی با توصیه پزشک

به طور کلی 2 الی 3 ماه، بعد از عمل جراحی درمان دررفتگی مکرر شانه بیمار به وضعیت قبل از عمل بر میگردد. حدود 3 الی 4 ماه برای یک ورزشکار معمولی و یا حتی بیشتر برای یک ورزشکار حرفه ای (بسته به نوع ورزش و نوع مسابقه) طول می کشد تا دوباره به ورزش برگردد.

عواقب عدم درمان به موقع دررفتگی مکرر شانه

در صورتی که دررفتگی مکرر شانه درمان نشود، باعث می‌شود که غضروف سر استخوان بازو و غضروف مفصل کتف دچار خوردگی شود و این اتفاق نهایتا منجر به آرتروز می‌شود. عدم درمان دررفتگی مکرر شانه باعث تخریب و تحلیل مفصل شانه می‌شود و در این صورت برای درمان باید عمل تعویض مفصل انجام داد.

جمع بندی

به علت اهمیت زیادی که مفصل شانه در بدن دارد، لازم است که در صورت بروز هرگونه آسیب به این مفصل به پزشک ارتوپد مراجعه شود. دررفتگی مکرر شانه از شایع‌ترین آسیب‌های شانه است که در صورتی که به موقع درمان نشود، عواقب بدی را برای بیمار در پی خواهد داشت.